Zorginformatie bouwstenen; u heeft vast wel eens van deze standaarden gehoord. Maar wat zijn deze bouwstenen nou eigenlijk en waarom zijn ze zo belangrijk?
Het zorgveld bestaat uit diverse stakeholders (de verschillende zorgverleners en de patiënt). Deze hebben ieder een eigen zorgtoepassing. Voor optimale samenwerking en zorg is het van belang dat de verschillende toepassingen worden verbonden. Internationale en nationale standaarden vormen hiervoor de basis. Binnen het zorgveld wordt gebruik gemaakt van verschillende soorten standaarden; technische standaarden (Edifact, HL7v3, HL7FHIR), functionele standaarden (HWG, MP) en zorginhoudelijke standaarden, oftewel: Zorginformatie bouwstenen (ZiB’s). ZiB’s zijn dus een compleet ander soort standaard, ze zijn zorginhoudelijk en hebben betrekking op betekenis. ZiB’s zorgen er voor dat de exacte betekenis van informatie voor iedereen eenduidig is en bieden de mogelijkheid om informatie op dezelfde manier vast te leggen. Zo kunnen de verschillende autonome systemen binnen het zorglandschap eenvoudig informatie uitwisselen en blijft de betekenis behouden.
Vaste betekenis, zonder interpretatie
Zonder standaardisatie en bouwstenen is niet duidelijk wat informatie betekent: iemand ontvangt bijvoorbeeld informatie die niet aansluit op de wijze van registratie binnen het eigen systeem omdat deze in een ander systeem op een andere manier is vastgelegd. Hierdoor moet de informatie bij ontvangst eerst geïnterpreteerd worden. Interpretatie is onwenselijk; het kost tijd en werk en de informatie en dus ook de betekenis wordt niet altijd op de juiste manier geïnterpreteerd. Voor optimale en efficiënte zorg is daarom semantische interoperabiliteit nodig: informatie dient, simpel gezegd, eenduidig uitwisselbaar te zijn (eenheid van taal).
Zorginhoudelijke standaarden
Hiervoor gebruiken we zorginhoudelijke standaarden, de Zorginformatie Bouwstenen (ZiB’s). ZiB’s zorgen ervoor dat de informatie in alle afzonderlijke zorgtoepassingen op dezelfde manier kan worden vastgelegd en dat de betekenis ervan gelijk blijft. Daarnaast worden de ZiB’s gebruikt om de zorginhoudelijke communicatie tussen zorgtoepassingen vast te leggen. Dat wil zeggen: de inhoud van de zorginhoudelijke communicatie (bijvoorbeeld rondom huisartswaarneemgegevens en het medicatieproces) wordt uitgedrukt in ZiB’s (denk hierbij bijvoorbeeld aan de ZiB’s voor medicatieafspraak, verstrekkingsverzoek, etc.).
Doormiddel van ZiB’s wordt dus centraal vastgelegd wat de exacte betekenis van (uit te wisselen) informatie is. Hierdoor kan informatie door verschillende systemen eenduidig worden vastgelegd en uitgewisseld, waarbij de betekenis aan de kant van de zender en de ontvanger gelijk blijft.
Standaarden zijn de basis voor goede samenwerking tussen de zorgtoepassingen van de stakeholders binnen het zorglandschap.
Eenvoudig generiek informatie uitwisselen
Daarnaast hebben ZiB’s ook als groot voordeel dat er voor ieder proces eenvoudig informatie (een ZiB) kan worden toegevoegd of aangepast. ZiB’s zijn namelijk op zichzelf staande elementen met informatie. Dit is een groot verschil met hoe in de huidige situatie informatie wordt uitgewisseld. Nu wordt namelijk nog gebruik gemaakt van vaste sets met stukjes informatie. Voor elke interactie tussen zorgsystemen moet een aparte set worden afgesproken. Wanneer een van de stukjes informatie uit de set verandert moet de hele set worden aangepast omdat de set alleen als geheel functioneert. De ontwikkeling en uitrol in het veld is hierdoor arbeidsintensief en kost veel geld. Doordat de ZiB’s daarentegen op zichzelf staan en onafhankelijk van elkaar kunnen functioneren, kan ieder element afzonderlijk worden aangepast. Zo kan voor ieder proces eenvoudig informatie (een ZiB) worden toegevoegd of aangepast (zonder dat hiervoor een complete set moet worden aangepast). En, doordat de ZiB’s losse elementen zijn, kunnen ze ook voor meerdere verschillende processen worden gebruikt, waardoor uiteindelijk veel generieker informatie kan worden uitgewisseld zonder dat voor ieder proces een aparte set hoeft te worden afgesproken.
Ontwikkeling
ZiB’s zijn van groot belang voor de standaardisatie van processen binnen het zorglandschap. En, standaardisatie zorgt ervoor dat er uiteindelijk beter en eenvoudiger kan worden samengewerkt. Omdat standaardisatie alleen mogelijk is wanneer iedereen zich hierbij aansluit, is gezamenlijk ontwikkelen en de betrokkenheid van verschillende leveranciers en partijen noodzakelijk. Als Promedico Groep zijn wij al vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling van ZiB’s en stimuleren wij samen met andere betrokken partijen (waaronder Nictiz, NHG, VZVZ en OmniHIS) betrokkenheid van anderen.
Verder vanuit de basis
Standaarden zijn dus de basis voor goede samenwerking tussen de zorgtoepassingen van de stakeholders binnen het zorglandschap. De standaarden zorgen dus al voor connectiviteit. Maar het kan nog slimmer in het zorglandschap. Door gemeenschappelijke functionaliteit te ontwikkelen voor die componenten die voor alle zorgtoepassingen randvoorwaardelijk zijn en waarop toepassingen zich niet kunnen onderscheiden oftewel: door centrale voorzieningen te ontwikkelen. Meer weten over de Centrale Voorzieningen? Lees hier verder.
